Voor Kamiel Choi
Kamiel vroeg zich onlangs af wat de liefde is. Hij kwam daarbij gevaarlijk dicht in de buurt van de bron van al dit goede. De verbeelding noemt hij dat. Terecht. Bij dr. Jacques Lacan is dit de orde waarin het spel heerst, spel van betekenaars en betekenissen, woordspel, taalspel. De symbolische orde. Laten we dit even ontwikkelen.
- Vooreerst, wanneer minnaars overgaan tot hun minnespel, treden zij toe tot de symbolische orde. Hun naakte lijven schrijven nog voor hun adem begint te hijgen. De man krijgt er een gezwollen lid van, de vrouw dito lippen. Zwijgzaam tasten ze elkaar af, hun lichaam geeft zich gaandeweg prijs. Het begint zich verder in te schrijven in de symbolische orde. De ene minnaar bijt in het oor van de andere, zonder het te verscheuren. Hij of zij doet dit zachtjes, het oor gloeit en bloeit binnenin verder op. Hij of zij omschrijft een tepel bij de ander, de tepel zwelt aan en gloeit en bloeit binnenin verder op. Binnenin, tot het de delen bereikt die men verkeerdelijk schaamstreek noemt en op dat eigenste ogenblik vrijplaats worden bij uitstek en bij insteek.
Het zijn de erogene zones, waar eros geboren wordt. De ademhaling, aldus Lacan, als erogene zone is slecht onderzocht maar het is duidelijk dat ze op het spel staat wanneer je klaarkomt. Klaarkomen of het eindspel. Het toppunt ook.
Er bestaat zeg maar een redelijke kans dat dit spel met liefde wordt gespeeld. Het kan voor hetzelfde geld en met minder genot zonder liefde worden gespeeld.
Tot daar vooreerst.
- Vervolgens laten we Lacan voor wat hij is en gaan even dieper in op de symbolische orde. Een beetje moderne dichter betreedt die vrij regelmatig zodra een gedicht zich aandient en hij of zij begint te schrijven. Via associatie, vrijen volgt een vrije weg, poëzie schrijven evengoed, komen woorden aan elkaar in clusters op het papier neer, scheppen aldus een orde waarin heel wat kan oplichten. Elke mens die droomt, betreedt de symbolische orde. Niet voor niets rijst het mannelijk lid zodra het de droom betreedt. De symbolische orde is bijaldien zowel in de droom, in de poëzie (althans de moderne) als in het liefdesspel aan de orde. Met zachte hand overheerst ze daar het denken en het doen en het laten.
- Aan de hand van deze overgang komen we bij een van de meest vooraanstaande dichters terecht, de Mexicaan Octavio Paz, die terecht de Nobelprijs voor literatuur kreeg. Naast gedichten schreef hij veel essays, ik ben er jaloers op. Een van die essays gaat in op het verschuiven van de kleur rood naar paars, van passie naar liefde. Het liefdesspel is in den beginne vol passie, rood gekleurd. Wie eenmaal de volle overgave van de geliefde heeft meegemaakt, raakt daardoor geboeid en blijft de geliefde aldus benaderen. Met de jaren raakt de passie dan gewoon maar de liefde neemt toe, blauw wint het van rood.
Zo, Kamiel, ik hoop dat je hiermee een aanvulling gekregen hebt op je fijnzinnig getob over de liefde.
Tieftalen 